dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Garibaldi 3
Garibaldi 3
IL RITORNO DI GARIBALDI
Stadomàa a bunùra, rùi en Piazza, 1)
e vedi en sach de gèet fo’ ‘n terazza:
‘na grü con en brasc lonc fina al creàat,
la ga tacàat giò ol Garibaldi empachetàat!
Al sarà stac’ la tropa òia, u forsi ol vent,
ma la statua sospesa la gira el cǜ en dènt: 2)
par en segont ol me cör l’à smès da bat, 3)
ma l’è duràat trop pòc, en salt d’en gat :
pürtrop l’è bastàat n’atèm de buna léna,
e sül so’ piedèstal l’era già en pena! 4)
Come pruma ol Garibaldi l’era giràat,
propi come s’al fos mai stac’ tucàat!
Sai més dac’ en sciaf sül müüs, 5)
saris gna mò stac’ iscé cunfüüs:
al ma ciapàat en magù mai pruàat … 6)
‘na lacrima la me schizzada sül sèlciàat!
Cuntra la Suprintendensa e ‘l Codice Urbani,
tüti li mei preghieri iè staci vani:
cari i mei Bosàc’, cari i mei paesàa,
me i-à pruadi tüti, ma ghe stac’ nient da fàa!
Però na gran consolaziù la me restada:
nugùu ha-i sè nencurgiuc’ de la bravada :
‘n del tèep ca ‘l Garibaldi l’è mancàat,
… ol so bèl caval ha-i gà robàat !!! 7)
Ah ah ah 3.7.2009 Paolo Piani
NOTE
1) En Piazza – In Piazza Garibaldi
2) La statua sospesa la gira el cù en dent – La statua sospesa gira la schiena verso la Valmalenco
3) Ma l’è duràat trop pòc, en salt d’en gat - Ma è durato troppo poco (il sogno di veder girata la statua), come il salto di un gatto
4) Sül so’ piedèstal l’era già en pena! – Sul suo piedestallo era già ritta (la statua)
5) Sai més dac’ en sciaf sül müüs – Se mi avessero dato uno schiaffo in faccia
6) Al ma ciapàat en magù mai pruàat … - Mi ha preso un magone mai provato
7) … ol so bèl caval ha-i gà robàat !!! - … infatti, adesso Garibaldi è ritto in piedi, appiedato !!!
Paolo Piani
scüdelàda
(scüdelàdi), s.f.
quantità contenuta in una scodella
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
La montagna delle stelle cadenti
èco 'na stòria 'nventàda, ambientada sǜ 'ndèna móntàgna de cuntadìi còi sóo animàai.
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
Sǜ 'ndèli spóndi grandiósi dol mùut Amàar, 'nghée ca l' ària la seva dè pèsc e i cràp li uspitaua lìchen argentàac', 'l nàseua 'na pìscena bàita cuntadìna.
Chiló 'l vìveua ol nòno Leo, 'n óm cò li màa rügóśi cóma la rǜsca dè 'n véc’ pèsc e la sùa tenǜda 'n pìscen mond dèla natüra 'nghée ca la vìta la pulsaua èn armunia.
Ol protagunista pǜsé ciacerù l'era 'l Berto, 'n véc’ bósc cò 'n sénso gùz dèl' batǜdi e 'na braüra da miga crèt 'ndèl truàa sèmpre i pàscoi pǜsé suculénc'. 'N dì, 'ntàat ca l'era 'ntènt a maià scià l' èrba trà i cràp là sentüut 'n früscio stràa.
L'era Mimì, 'na bólp rósa cò 'na gàla biànca sǜl còl ca' la córeua cò 'n' ària strimìda.
"Berto vén debòt, 'l fiǜm lè réet a süga!" - là sclamàat Mimì, ntàat ca'l sarnegàua - "ghè ca pǜ 'n fìl d' acqua par pudì bìif."
Berto, sebée pèrplès là ca esitàat e 'l ghà respundǜut: "preòcupet ca Mimì, ò vìst vargót dè stràa stanòc’, al ghè 'n véc’ póz smentegàat èn fónt àla vàl, sóo mì cóma sè pó ruà iló.
'Nsèma 'l bósc e la bólp i se mès èn màrcia. 'Ndèl pèrcórs ià 'ncuntràat òtri paeśàa dèla móntàgna:
- Ciara, 'na végia càora biànca dèla maśù ca' cò 'l sò bèśolàa 'ncagnìit la riciàmaua l'atensiù di òtri animàai;
- Marta, 'na pégora gióena e purósa ma dotada dè 'n'òregia ecèzionàal ca' la sènteua a dòs li vibraziù dol teré e li óos lóntàni di camósc;
- Grisù, 'l gàal dèla tenǜda ca' cò la sùa óos squilànt al desedàua tǜc’, al lüus dèla dómàa, ma ca' chèsta òlta lè rèstàat èn silènsi travaiàat par la mancànsa dè acqua.
Iè rüàac' al póz, 'n véc’ scérsc dè sàs cüerciàat dè mǜs~c’ ma l'era quaśi a sèch. Berto però, 'l se regordàat deli stòori ca' 'l nòno Leo 'l ghè cüntáva sǜ: "Sóta la preda pǜsé grànda, al ghè 'na stèla réet a dàgió", la mormoràat daparlüu, " 'na stèla ca' la ghà durmìit par sécoi."
Cò i sṍö źòcoi Berto là pruàat a spostàa la gròsa preda. Al ghe lè faua ca. Mimì sènsa ülil lè 'ndàc' apröof e cò 'n cólp balòs dè mǜus 'l ghà ruàat a fàla brǜscàa dè fianch e sót al se urìit 'n pìscen böc' da 'ndua là cuminciàat a bóifò 'n fiòt dè acqua frèsca cóma 'na sorgènt ca' la móntàgna la gheva tegnǜut piacàat par 'mbèlpóo.
L' acqua la scóreva a 'mpinìi 'l léc’ süc' dol torènt e a töià la sìit a tǜc’. Ol cuntadìi, curüut-iló al riciàm dè 'l Berto, là idüut la scéna con maravéia e piaśé. Là carèzàat, 'ntàat cal grignàua, 'l bósc, la bólp e la gióena pégora.
Da chèl dì la vìta sǜ 'ndèla móntàgna, deli stéli ca iè réet a dàgió, lè cambiàda.
I animàai, ünìc' da chèsta vèntüra, ià 'mparàat a vaidàs. Aa ol cuntadìi Leo, a vidìi 'l lègam trà i sṍö animàai e l' acqua, la capìit la 'nteligènsa di sṍö paeśàa.
E ògni òlta ca' 'na stèla la dàva gió, la ğéet dol lṍöch, la diśeva ca' l'era üna deli soréli dèla stèla réet a dàgió ca' la gheva slavàat 'l fiǜm.
'N scrìt da règordàa dè cóma l'armunia e la colaboraziù i pödés portàa acqua e speransa àa 'ndi lṍöch pǜsé amàr dèla tèera.
L'amìis ingignéer
L'amico ingegnere
L'amìis ingignéer
Ùu al ciama al teléfon 'n sò amìis e'l ghè dìs:
<Chée ca te laóret?>
E chèl 'l ghè respont 'mpóo èn dialèt e quai paróli èn italiàa:
"Laóri a laóràa, sóo réet a fàch 'n tratamènt "idrotermico tensioattivo" sü 'ndè ròp de porcèlana, vedro e metàl èn ambiént belebée èn tensiù".
L'amìis al seva ca l'era 'mpóo matòlech e, eséndo ingignéer stüdiàat, al dupèrava parforsa paróli dificili.
Al momènt al se ca sascàat de fàs spiegàa bée chée ca l'era pö "idrotermico tensioattivo" a parché ol rèst al ghè pareva a ciàar abòt da capii.
Iscé tra dè lüu la pensàat sa lè réet a laoràa laghémel 'mpàas, magare iè a mestéer dèlicàac' vìst ca la parlàat de "tensiù".
<Ilura tè laghi fàa tranquìl èn sè trua domàa longo ol dì.>
Ciao ciao e via, 'ntàat al ghè machinava sura par capìi chèl "idrotermico tensioattivo", la capìit ca l'eva de vès roba dè acqua colda ma tensioattivo propi al ghè ruava ca a 'maginàs ché cal pödeva ès.
Ol dìréet, coma prevìst, i sè trua e sübet al ghé fà:
<Tè pò finìit ol mestéer di iersira?>
"Tàs, ò a bègàat cola fèmma, ca la meteva bèch ogni ròba che favi... - l'acqua scoldèla in pìt depü, dè saù liquèt dè meno cal cósta, prüma i piàc' pò dopo li pignati -; ala fìi ò duüut dich:
"Quanca sóo réet a lavagió tè ca dè rompèm ..., tè ca dè 'mpètolàsen e stüfìi, vàn varda la televisiù!"
<Ah ecco, ca te sevet réet con acqua colda ivi capìit bée, lè ol "tensioattivo" ca'l mè mancava, l'era pò noma chèl da lavà i piac'; stì ingignéer, vè!>
