dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
'N sè tüc' fràdei
'N sè tüc' fràdei
'N óm 'l scolta la prèdega del preòst lóngo la Mèsa e 'l fà söi li paròli del prèvet.
Finìt la funziù 'l vée de fò dala gésa, 'l spècia òl preòst e 'l se 'nvia 'nsèma lüü vèrs l'abitaziù del prèvet e ruàac' sül üs de cà, vist ca l'era a mò ilò e 'l se ne 'ndava ca, òl prèvet 'l ghè domanda chée cal völeva fàa.
La montàgna
La montagna
La montàgna
Al pàr ca'l tàs la montàgna
ma ogni tàat la caràgna,
e nùu, del cambiamèet,
'n völ dàch la cólpa al tèep.
Ma chi fiüm gròs
iè i söo lagrimù,
ca tròp spès i và adòs
a li cà gió 'nfont al tiradù.
Orami da parlee l'è restàda
e 'npóo tüta l'è franàda,
pǜ negüu ai fa 'n pàs
par fàa sǜ 'n müur de sàs.
Ià lagac' i véc' pastóor
murìi da parlóor,
e li föi ai rèma ca pǜ,
iscè de acqua li se 'mpiòmba sǜ.
Al se fà 'na diga
ca la se ròmp sènsa fadiga,
tüt 'nsèma co'la tèera al partìs
e gió al piàa adòs a vargòt 'l finìs.
A i tòrènc' iè piée,
al crès sǜ de tüt a cuminciaa dai pée,
e nóma dòpo 'n quai lǜt
se provét a nètàa sǜ tüt.
Li vàchi la pastüra ià dè maiàa,
amò lasǜ ma de tornàa;
se me cüràa la montàgna,
'mpóo tüc' a'n ghè guadàgna.
dùlsa
(dùlsi), agg.
dolce
La Rusina e l'Orco
Rosina e l'Orco
LA RUSINA E L’ORCO
'Na scióra la völeva fà 'na tórta par i söo, ma la ghéva ca la padèla par fàla cṍös.
Ilùra là mandàat la fiṍla Rusina a fasla prèstàa da üu ilò apröf, 'n diaoleri d'èn omasciù ca i lè ciamava Orco, 'mbèlpóo sü de èta, ca'l ghéva tàac' atrezi e strümènc' par fàa tüc' i laóràa.
L'Orco al ghèla dàcia ontéra ma al ghà racomandàat dè ridagla 'nréet co'na fèta dè tórta sedenò al se sarìs 'nrabiàat.
La màma dèla Rusina dòpo vì cüśinàat la tórta la lagàat 'na fèta 'ndèla padèla e là dìc': <<Rusina, quanca te gharée òia ripòrtech la padèla al chèl omàsc ma stà atènta a mìga pèrt o fàs robàa chèl tòchèl dè tórta>>.
Ma la rèdèśa, 'ntàat ca la caminava réet al sentéer, al ghè ügüut fam e là maiàat 'l tòchèl de tórta sènsa rispètàa la promèsa fácia al omasciù e a chèla fácia àla màma.
Par mìga presentàs còla padèla ṍida, la rèmàat sü da gióbàs 'na bòiascia dè vàca e coli màa a'la fàcia scià a fórma dè triangól èn manéra ca'l parés propi 'na fèta dè tórta con sura 'l cicolàat.
Quànca l'Orco al se 'ncurgiüut dèla bidùnada, lè 'ndàc' sǜ tǜti li füri e la decìdüut dè fàghèla pagàa.
'Na sìira, ca'l pà e la màma dèla Rusina i'era 'ndac' ià de cà, 'ntàat ca la rèdesa la durmìva 'ndèl sò camirìi süzura, l'Orco là rót 'l védro dè 'na fanèstra e lè ndàc' ditè èn cà 'ndèla cüśìna.
Cola óos gòsa là desedàat la rèdèśa: "Rusina sóo sǜl prǜm scalìi, sóo réet a ruàa, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta?"
<Sóo ca stàcia mì ! Pà, màma sveglia ca lè scià chèl diaoleri d'èn omasciù>; la osaàat la s-citìna con tàata puura.
Ma l'omasciù li 'ndavasǜ amò: "Rusina sóo sǜl segónt scalìi, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta? sà te me cüntèt sü coma lè stàacia, te perdonaróo".
<La me dàcia gióbàs e ilà maiàda i cagnù>; là ghà dìc' la s-ciata.
"Rusina sóo sǜl tèrs scalìi, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta?"
<Al ma la robàda la bólp>.
L' Orco dapé al ghè dìs: "Rusina sóo sǜl quàrt scalìi, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta? sà tè me'l dìset ca te maiaróo".
Ilùra la Rusina dòpo uìch dìc' taati báli la decìdüut dè confesàa: <Embée, l'ò maiàda mì, adès tò dìc' ol giùst, te preghi maièm ca>.
Ma l'Orco , ca l'era ruàat sünsóm àla scàala, al ghè dìs: "Sicóme gnàa tì te mantegnüut la promèsa, fóiscé a mi"; la brancàat la Rusina e al sè lè maiàda 'ndèn bucù.
Móràal dèla fàola (filógna): Sèmpri rispetàa i acòrdi e mài cǜntasǜ báli
‘L Mantoáa chèl ca ‘l fa ca ‘ncṍö ‘l le farà dumáa.
Il Mantovano quello che non fa oggi lo farà domani
Mi gh'ò sbagliáat a dàc'...
ho sbagliato a dargli retta così non riuscivo più a liberarmene
A caval d’in aśen
A cavallo dell’asino
A caval d’in asèn
In óm de la Moia ca’l stava ité ‘ndi Marasciai, l’eva da ndaa a Sondri. Al pasava gió a pé parché al gheva ca ol caval gnè ‘l mül e po gnaa en aśen.
Quant ca l’è ruàat al puut de l’Ada al dìs en tra de lüu: “ Ah sa ‘l ghé fodéss en aśen!”
L’eva gnaa mó finìit da dil ca al ghè dascià denàaz en bèl asnii.
Subèt ol nos óm al ghè salta sü e l’aśen al partìs, braao, a piaa a piaa…
ma, a ‘n certo punto al se mèt a cór e a cór sempre püsé: l’è come ol vèet! Al cambia direziù e ‘nveci da portàl a Sondri al le porta su a Càolt sura Caiöl.
A sto punto, l’aśen al ghè da na sgropada ca ol poro óm al va a finii sü ndèla scima den larès e l’aśen, ca otro no l’era chè l’orco, al sè ne va grignetando.
