dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
La guardia del'acqua
LA GUARDIA DEL'ACQUA
En bòt, quànca la géet ai viveva nóma de chel ca i remàva scià ‘ndel òrt, ‘ndel càap e dala stàla, la campàgna l’era traversàda da tàati rógi.
Li rógi iera importantisemi, parchè li pórtàva l’acqua ‘ndi löoch, e li pasava ‘nde tüti li cuntràdi.
‘Nde chèla fèta de paés ‘nghe‘l stava la mia familia la rógia la vegneva giò dal Tuisciù.
Ol mèrlo
LA LEGGENDA DEL MERLO
LA LEGENDA DÈL MÈRLO
Tàat tèep fà ca l'era gnàa mò nasüut gnàa 'l pà
tüc' i mèrli i gheva li piümi bianchi coma 'n fior de mac'
ca i pareva puciac' gió ndèl làc',
iera 'm-macolac' e püur, prüma de vignìi scüur.
Pò 'n dì lè capitàat 'n fàto ca tüt la cambiàat !
Coma lè 'ndacia chèsta facenda al lè dìs la legenda
e se 'n póo de paziensa ghìi, chilò la scoltarìi!
Ol mèrlo al le sà che de fèorèr frec' al fà
e ca la nìif suspisa la vée gió dal ciél ca la pàr 'n vél,
lè a mò 'nvèrèn e al colt sà de stàa par pudìi campàa.
Par cercàa ol modo de scoldàa la gnada, 'ntóren 'l se varda
e da 'n téc', ilò apröf, 'l vìt a vigìi sǜ füm nigro da 'n camì bel nöof.
Ilò sura al se puguàat e subèt 'l se scoldàat,
iscé al ghè vée 'na gran pensada, chèl da fà ilò la sua gnada.
Adès lè ca pǜ 'n crüzi gnàa 'l gèlt, ilò sura al còlt, ol téep al pàsa svèlt,
ormai 'l fréc' e'l gèlt lè 'ndàc' e ol mèrlo 'l völ fàa 'n viac';
apèna fò da la gnada 'l fà 'na gorgoiada:
Iösösmaria, c'aróo büut, nigro coma 'n corf sóo ügüut !
Sóo ca pǜ bianch e püur ma sóo tüt scüur
li piümi góo de lavàa, ndèla rögia ò da prüàa
gió ndèl'acqua a nodàa ma ghè negòt da fàa,
li piümi nigri a la fìi ghóo de tignìi.
Da ilura, par incant tüc' i mérli iè nasüuc' nigri ma amò col sò cant.
Quanca 'l piöof gió 'ndèl'acqua deli pózzi amò i se möof
ma noma per lavàs, ormai i ghà ca pü 'mèet de sbiancàs.
Ol sò bèch gialt le restàat bèl da idìi avèert o àa seràat.
castìich
s.m.
castigo; persona incapace e ingombrante
Ol lüf e l'agnèl
Il lupo e l'agnello
ÒL LÙF E L’AGNÈL
Réet a la riva del Dnèpr a bìif l’è ruàat
su sùra èn lupàsc da la Rùsia scapàat
e de la gió èn pòro agnilìi mòrt da la sìit
ca de l’Ucraìna, da atóor, capo l’era finìit.
Òl lupàsc sùbet ‘na scǜsa l’ha cercàat:
parchè ti la mia acqua te me ‘ntorbolàat?
E l’agnèl, tǜt strimìit: ma scùsem bée,
coma al pó dass sa bivi l’acqua dai töo pée?
La quistiù l’era trop ciara e evidènta,
ma òl lùf ca l’era usàat a dìi pàa a la pulènta
sènsa ca nugùu di sói i ris-ciava da cuntradìl:
ti te mée strogiàat l’acqua còl tò pìl!
E sùbet l’ha cuminciàat a sparàa bómbi,
de rèdes, femmi e vec’ a ‘mpinìi li tómbi:
iera tǜc’ ‘nfami travistìic’ da soldàat
tǜc’ criminai ca la sua acqua iéva ‘nvelenàat!
L’ha distrüt cà, géśi, teatri e botéghi,
parchè iera pieni de canù e motoseghi,
e sa tüt òl mont al dìs òl cuntrari …
l’è ‘na bala ca la val meno de n’urinari!
Esclamaziù
Esclamazioni
Che il diavolo ti porti !
Che ti (stra) uccida !
Dio che ti maledica !
Che bruciassi !
Ammazzati in macchina !
Vai vai, buttati nell'Adda !
viene usato anche nel romanzo Il Maestro e Margherita
Ol nóm dèl magènch Feit
Il nome del maggengo Feit
Par chìi ca i domandàva da 'nghée ca'l rùa ol nóm Feit.
Storia 'nvèntada da véra ☺
Ol preòst Batista di Cuntrìi dèl Bośàgia, 'ntóren al 1500, 'ntàat ca'l vavasü réet ala mülatéra ca dali Vàlmàni 'l portàva a San Salvadù, pèna prǜma dè Nèmbro, èn de 'na pastǜra mìga taat grànda, là 'ncuntràat 'n pastóor ca'l remavascià li sṍi póchi vàchi èn dèn barèch.
Ol prèvet, a mìga idìi gnàa 'na bàita gné 'na maśù, la sclamàat èn latìi:
<<habes aedificare stabili>> (te dè fàsǜ 'na maśù)
'L pastóor, ca'l cónóseva 'na quai paròla dè latìi, parché 'l gheva 'n fradèl prèvet, là pensàat dè respónt: "Feit", a sò dìc' l'öleva pò dìi <'l sarà fàc'> ènvéce ol significàat giüst <l'era fàc'>.
A tògni modo ol prèost Batista là capìit chée ca'l völéva dìi, là salüdàat e l'è ndàc' par ol sò sentéer.
'L pastóor, dè paròla, èn póoch dì, ütàat àa da otri sṍö paeśàa, l'à fàc' sü 'na bàita, stàla sót e maśù dol fée sùra, coi sàs cavàtfó e 'nmögiàac' ndè'na müraca, quànca i gheva fàc' té pràac' ndéli pastǜri ilò a pröof.
Quànca, dòpo 'na quindeśena dè dì, ol preòst Batista al vigniva 'ngió da San Salvadù, a idìi chè la baita <l'era faciasü> con taat dè maśù par li vachi, la sclamàat:"FEIT".
Lè stac' iscé ca da ilùra l'è naśüut 'n magènch nṍof ca'i l'à ciamàat Feit, e òtri pastóor ià fàc' sü amò bàiti con òtri stàli e maśù dol fée.
