dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Fémni dèla móntàgna
Fémni dèla móntàgna
Sóo sentàat sǜ 'ndi càap ca i vegneva ciamàac' “Pianei”, 'l vèet 'l pòrta 'l prüfüm de ümèt dèl'ültèma nìif ca lè réet a deleguàa e l'è órmài prónta a cét spàzi ali campanéli ca li sbögia la nìif.
Vardi i pràac’ èn bàs; cóma i camósc ca i se tée tacac' sü par i brìch 'npée.
I ghà 'l cólóor rǜgen dol vistìit 'nvèrnal. Tǜt 'l tàs.
Li róndeni iè amò èn viàc’ e li ruarà ca prǜma amò dè 'n mìis e pàsa.
INPS
INPS
I.N.P.S.
Granda ‘nvinsiù l’è stàcia la Prividènsa
ca còi nòs sacrifizi l’à mè ‘mpinìs la credènsa:
da Ginèer a Dicèmbri, òl prüm dèl mìis,
la pinsiù la mè rüa còma èn binìis!
Sempri, l’INPS, còma èn galantóm,
l’à fàc’ frónt ai nòs besógn;
ògni mòrt de vèscof àa ‘n quai aümèet
ma scars: miga fàa ruàa èn quai stratèep!
‘Sti ültèm agn però óo notàat,
vargót ‘n dèl sò mòdo de fàa l’è cambiàat:
fórsi par cólpa de l ‘ntiligènsa artificiàal
gió ‘n dèla büsta, ghé anca … ‘na cambiàal!
Ògni mìis, nsèma a la pinsiù,
al rüa con la püsé granda pricisiù,
èn màal nóof ca tévet mai sentüut
èn fastédi fin prüma scunusüut:
èn gionóc’ ca a fagió li scali al trabàla,
òl dì dòpo a fàa màal l’è ‘na spàla,
senò l’è la schéna ca la fa scarizi,
còma èn rèdes ca ‘l siguìta a fàa vizi!
Óo pruàat a ‘ndàa al sportèl
par s-ciarìi i dübi dèl mè scervèl:
ghéra iló ‘n brao ‘mpiegàat
ca con paziènsa al m’à spiegàat:
adèss li famigli li fa ca pü gnadi,
bisógna paregiàa li üscìdi con li entradi …
sperém ca par òl pròsem Natàal
i mè faghès ca l’ültem regàal!
laciàda
(laciàdi), s.f.
l’azione di allattare; inteso anche come quantità di latte occorrente
L'üsignṍl e 'l cucù
L'USIGNOLO E IL CUCULO
L'üsignṍl e 'l cucù
´N dì l' üsignṍl 'l górgóiava pròpi 'n d'en bèl modo par vidìi sé la ğéet i fódes sensìbei ala bèla sùnada dól sò cant.
Quai matéi ca i giügàva par i pràc’ ià cuntinuáat i sóo giṍch sènsa dàch vasiù.
´Nchèla àa´l cucù là ulüut pruàa la sùa óos e là utignìit da lóor mìla batüdi de màa.
Chìi bùu rèdès i grignàva a crépa pèl e i ripéteva vinti òlti chèl alégro cucù, cucù.
Là dìc' ´l cucù al l' üsignṍl: "Te sèntet cóma il sùu dèla mia óos 'l fà piasé a li óregi de stì gióegn?
I preferìs li mei cantàdi a li tòi."
´Nchèla 'na pastorèla la travèrsàva piàn piàa chèla rìva piéna de fiór e ´l cucù 'l pianta ca ilò da cantàa.
La pastorèla la se dégna ca de scoltàa chèl cant nòios.
L'üsignṍl là ricuminciat li sṍi bèli cantadi e la matèla, ciapàda dala belèza de chèl cant la sè comòsa e dai sṍö ṍc’ 'l ghe vegneva giò làgrimi de afeziù.
L'üsignṍl ilùra 'l ghè dìs al cucù: "Te védet quàl ca l'è ól risültàat par chi ca i canta a li ànèmi sensìbeli.
'L me fà pǜsè onóor 'na làgrima dèla s-cèta ca li táati batüdi de màa ca te ghée ricéüut ti."
‘L tèep ‘l cü e i sciór i comanda lór.
Il tempo, il culo e i ricchi, comandano loro
già:
alle nuvole e al vento, ai tuoni e alle tempeste come alla pioggia e alla neve non si comanda.
La cà tartifolada ...
Sto rincalzando la terra attorno alle piante di patate ... mia madre mi ha detto:
"una casa (famiglia) che ha seminato molte patate (tartifoi) non sarà mai affamata"
I pos-c’ de li pùuri
I posti delle paure
Mappa itinerari con racconto dei posti delle paure in breve
I pos-c’ de li pùuri
Sa te ndee te par ol bosch sü par li nosi montagni, te ghé córet reet ai tóo pass sensa pensàa a nient, al te pó capitàa da sintìi ina prèsènsa misteriosa ….. T’è scoltet: l’è ca ol rumóor de l’acqua dèl vaigèl, gnè chèl dol vèet ca'l möof li foi di castàa, e po gnàa ol vèrs de l’aigola o i pass svèlc’ dèl capriöl… Te vàrdet: i orgarói dèl sentéer, i dos e ‘l pianèl, li corni sü a olt vèrs la scìma…
… al ghè ca nient de strano… epӧr al te vee ados iscé 'n sintimèet ca te see ca coma ciamal, 'na südiziù, come sa ‘l ghé fodéss vargüu ca te varda e ti tel vedet ca… Ciapàa coragio e ndàa inàaz o lagàs töo da la pùura e tornàa ‘nreet? Ol coragio e la pùura…a pensach bee l’è tüta ilö la nosa vita. Te ölariset dach a mèet al coragio, ma 'na quai olta te gla fé ca a dèfendes da li pùuri. L’è na roba ca la ghè sucedeva a ca la gèet den bòt, i véc’ dei nos véc’ en di secoi 'nreet. A vargüu de lór al ghè capitàat da vès ciapàat e l’è ca pü tornàat 'nreet, iscé, chi che restàac’ ai ghà dac’ ol nóm a sti pùuri e i cüntava sü i malefizi ca li fava.
La Magada l’è na stria orènda, basa e sgangherada, en fӧch te 'n di öc’, ol naas come ‘l bech d’en üselasc’. La se möof sota tèera ‘nde certi truni ca li ghè cór reet ai sentéer e ali stradi de la geet. E la vee fó da certi böc te par i crap, ca s’en trua tàac’ sü par i nos brìch! Come reet al sentéer ca al va da Gandola a Paganù,
e pó aa reet a la scörtadóra da la Modona a li Fópi. La Magada là ghà ca pùura de nügüu, la pó faa sparìi la roba e i animai da li ca e quali olti a la gèet, óm, femmi e rèdes. La maia li creatüri ca la ciapa, la ghe tö fó i büdei, ai è resènta gió ndèl’ Ada e pó i è 'nvia gió de bot, da 'ngorda.
Sü a Ca di Giönöi, ià al Camèr (1) al ghè sü 'n crap grant en mèz a ‘n órbeda con sota ina truna. Ai dis ca iló la Magada l’eva fac’ tè la sua cà, ma ol Bogat al gó là robada. Ol Bogat l’era in óm iscé póorèt ca al podeva noma 'ndàa a spigolàa par mantignìi la sua famiglia e domandàa da pudii ndàa dité ndina quai masù a scoldàs 'n pìt, quant ca l’era trop fréc’. En bèl dì là remàat scià quai sass e là fac’ sü en müur denàaz a la truna de la Magada e l’è ndac tè iló de ca, 'nsema a la femma e i fioi…parchè, se sa, i póorec’ ai gha ca pùura de nient! La Magada as l’ha ca pù idüuda e adèss iló al ghé “ol Crap dol Bogat”
La Pelaröla l’è parèta de la Magada, l’è buna da fas vidii come na bèla femma e brava, servizeola, ma sül pü bèl la cambia sembiansa, la te salta ados e la te strèpa giò la pèl! E po dopo a i l’è maia. Lee la gira en poo da par tüt; la pö vès iló denàaz e ti te pödet ca idila.
La dona dal giöch l’è na compagnia de diaoi e strii ca i se trua en tra de loor en de certi pos-c’ en poo piacaac’, sü par i bosch, de noc’ e i n’è fa de tüc’ i colóor: ai suna, ai canta e i bala e i fa spàs 'n tra de lóor. Con la müsica el bàl, ai cerca da tira ité i matèi e li matilini en dèl so bacanal, e i ghè da la fisica iscé ai ghè fa faa tüt chèl ca i völ lóor..
Ol Fulét l’è ‘n esèr stravagant, in umii piscen, 'n babaulii tüt rós. Al ghe piaas faa strimii la geet con schèrs e fìchi, come piacach i ròp e robagói. Nügü ai go la mai facia a ciapàl; l’è svèlt come en somèlech, iscé s’el trua dapartüt.
L’Orco l’è olt pusè d’en larès, ma fii fii. Al se fa ité 'nde tüt chèl cal völ e ‘l goot en mónt a tiraa 'n gìr la poora gèet.
Li Mani ì è strani figuri grandi; femmi è öm piacaac’ ité ndena vèsta bianca,lüsenta. Ai gira a caval de certi creatüri con quatro gambi, ca s’na mai idüut de compagni! Ai porta en maa ina lengua de föch. S’ei vìt 'ndeli nòc’ de lüna, gió 'nfont ai pràac’ de sant Antoni, pó ai pasa ité par li Valmani. Ai fa südiziù e pùura 'nsema, però lóor ai fa ca dagn.
https://www.dialbosaggia.it/vocaboli/strii
