Corno Stela
di Anna Gherardi - maggio 2021
CORNO STELA
L’è la ité, te ncoo a la val dol Liri , ol Corno Stela; 'na gran bèla vista da lasù!
Sübet, ilo sota i pee, al deròca gió 'n bèl precipizi vers la Val Cervia,
e po, te vedet pasa gió dotri scimi e tüti li söi valadi,
infiladi üna réet a l’otra, al par la rèsca den pès, con la cua, puciada gió ndèl làach de Cóm,
e püsè 'ngió amò, la gran pianüra;
dalascià la piana de la val dol Liri co la costa dei caiolac’ e chela di bosac’
vers matina , deréet ai nos Campac’, Campagii e Miric’ , al vaza su ol Diaol, ol Redorta, ol Scais e su su fina a l’Adamel;
dala ià da l’Ada, sü a olt li scimi de la val Ciavena, de la val Masen e de la Valmalèech, olti e süperbi con la niif e i soo glascer;
E püsé lontàa , da tüti li part, amo dotri scimi, persi ndèla lùus, ca ‘l par, ca i abès ca da finii mai.
En spetacol, ca l töl ol fiat, dal bèl!
Ai dìs, ca sa te ruet sü dendomaa debòt, d’ina giornada sücia, te pödet vidi gió la Madunina, del dom de Milàa, ca la lüsiss!
Sta maraveia, al se le speciava, a chèla compagnia, ca l’a ulüut nda sü, ol 28 de aost del 1873.
Ol capo l’era ol senator Torelli,
e l’eva réet fior de profesóor,’aocac’,’pitóor, ‘ngegner,’parchè lóor, ai gheva 'n mèet da stüdiala la montagna e aa la buna idea da dàch ol so valor… 4 mateloc’ dol paes ai gha cargàat la roba sü 'ndi müii (i eva po réet na maniù da maia e da biif).
A S.Antoni i è pasac’ te par la val dol Liri, fina al Furen e ilo i a posàat.
Quanca ià ciapàat sù la salida, dopo Preda Corva, l’era già réet a ndaa gió ‘l sùul.
Sichè i püse gioen ià truàat 'na scortadóra, su par 'n tiradù,
i otri, i ghè 'ndacc réet ai orgaroi dol sentéer, ma al vegnava noc’ e i gha büut, 'na bèla pura, parché, al girava i ors, ilura, sü da ilo!
Par furtüna i pastóor i eva caach descargàat, i ghe diseva grignètando ”coragio ca l maca ca tàat”, e sota óos, ai diseva 'ntra de lóor ” ai ghe n’a ca i ité ndèla crapa….iè tiis de butéep!”
Bindina, iè po ruac’ sù al Publii, ca l’era noc’ nocento.
I à maiaat e büut chèl ca i eva po réet, te 'ndina masù ca l’era den pastor de la berganamasca.
dopo, i s’è po 'ndormentac’; chi sü ndèl barèch del pastóor, chi sü 'nden po de fée ilo gió bàs.
I asegn dol bergamasch, i a cuminciaat a raiaa tuc’ ensema, e i se compagnava con chi de loor ca i sciorgnava :
propi na bela musica par sti scior, ca i era de cà, a la Scala de Milaa e al San Carlo de Napoli!
A bunura i s’e inviac’ sü, par la scima.
Lasü, l’era ca saré dol tüt , ma i a pudüut vidii stèss, belebée , de chèla bèla vista e i è stac’ contec’.
Ü de sti scióor, ‘ntàat ca al se varda 'ntoren al vee fo co sta resù:
”s’aris da fàa ité 'na galeria, da Carona fina al Furen, par fa pasàa la feruvia e po fala rua gió giò fina a Sóndri”
Pensa mo! sa i l’ariss facia davera!
am vedariss ol treno, ite e fo da la val dol Liri tüc i di, stàat e ‘nverèn …..
A to dicc….al sarìss stac’ mei?
Ascolta l'intervista di Anna Gherardi ad Isoradio 12-05-2021
