dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Fémni dèla móntàgna
Fémni dèla móntàgna
Sóo sentàat sǜ 'ndi càap ca i vegneva ciamàac' “Pianei”, 'l vèet 'l pòrta 'l prüfüm de ümèt dèl'ültèma nìif ca lè réet a deleguàa e l'è órmài prónta a cét spàzi ali campanéli ca li sbögia la nìif.
Vardi i pràac’ èn bàs; cóma i camósc ca i se tée tacac' sü par i brìch 'npée.
I ghà 'l cólóor rǜgen dol vistìit 'nvèrnal. Tǜt 'l tàs.
Li róndeni iè amò èn viàc’ e li ruarà ca prǜma amò dè 'n mìis e pàsa.
Tramónt
TRAMONTO
TRAMÓNT
Mi ‘l só ca sa vargüu de ótri, ‘na sira
Ia furtüna i ghà büut de ‘sta bèla mira:
òl sùul ca ‘l va-gió e ‘l salüda ‘ntàat
‘sto bèl paés de-scià da l’Ada slongàat.
Tanto òl so despiasé l’è profónt,
fin ca l’à fac’ nòtro gìr ol mònt
da miga pudìi scoldàl còl so afèt
‘sto pòst iscè bèl … quasi perfèt,
ca, coi söö ragi tacàs al völarìs
a li nósi montagni e chi béi pìz,
e ‘ntàat al piàisc colór disperàac’
ca gnè ‘l Giòto ü ‘l Rafaèl ià sognàac’:
l’agitaziù dèl so cöör inamoràat,
‘nsèma a li niòli ca i l’à speciàat,
ol ciél al tèisc con penèladi gènèrósi
dè ‘n rós prüfümàat coma pétai de rósi,
e ‘nsèma viöla coma 'n ciclamìi,
azzür come i óc’ curióos de ‘n ridisìi,
mes-ciàac’ a l’armunia de l’aranciù,
còlt e duls coma 'n bèl baciù,
e l’argènt di cavéi de li nósi nóni,
par i sói neudìi i püsé béi dóni,
‘nsèma al ròsa dèl fiòch sǜ la pòrta,
quànca ‘na rèdèsa la tua cà la confòrta,
e la lüüs di öc’ ca i ta fac’ sintìi biòt
ol dì ca òl tò amór te ‘ncuntràat, ghiót,
con la tua ànema ghèrba, sorprésa,
a vidìi tata belèzza ca la te mirava ‘ndifésa,
e ‘l giàlt dèl canarìi ca en gabbia al canta
la cansù dèl so paés ca ‘n cöör al vanta,
quànca lìber al vulava ‘ndi söö céi,
‘nsèma a de mila colór ótri üseéi!
E tüc’ ‘sti fantastèch, straurdinari regài
i se mès-cia come ‘n ciél i fóoch artificiai
quànca òl dì de la fèsta dèl paés se spara
e ogni colóor con l’òtro al se tara!
L’è sira: dòl sùul se vìt nòma i sprüzi
deréet de li sèt soreli li scimi güzi, 1)
ma i sói ràgi, come i dìic de ‘na màa,
ai salüda: ciào Bosàc’, ‘n sé vit domàa!
NOTE
- Montagni de la Val Màsen, ca a vardali da Albósàgia, ‘sti sèt scimi tüti compagni, li par própi sèt soréli.
nastalìna
s.f.
naftalina
L'asen e 'l cuntadìi
L'asino e il contadino
l'aśen e'l cuntadìi
'N dì l' aśen dè ´n cuntadìi lè dàc' giò èn de'n póz.
L' animàl là piàigüut e la giolàat fò daliasci par ùri, ´ntàat ca ol cuntadìi 'l cercàva dè fàa vargót al reguàrt.
Àla fìi la decidüut ca l' aśen l'era tròp véc’ e ol póz l'era süc' da tàat tèep e 'l gheva già beśógn dè vès stupàat gió, ducà 'l valeva ca davéra la pèna de fà fadighi a tirà fó l' aśen dal póz.
Là ciamàat i sṍö visìi, tacàac' dè cà e ognantǜu, ciapàat scià 'na badìl, ià cuminciàat a tràgió tèera ´ndèl póz.
L' aśen, rendüut cǜnt dè chèl ca l'era réet a sucét, 'l se mès a caràgnàa e giolàa da fà pura.
Dòpo quai badìladi dè tèera, còla sòrpresa dè tǜc’, l'aśen 'l piantailò dè lamentàs.
'L cuntadìi là vardàat èn fónt al póz e le rèstàat de stüch a chèl ca là vist.
A ògna badìlada dè tèera l'aśen l’era réet a fàa vargót dè miga crét: 'l bàteva la tèera coi źòcoi e 'l fàva 'n pàs sùra la tèera.
E lóor giò sempre püsé tèera ma bèlebée debòt tǜc’ ià idüut con sòrpresa l'aśen a ruàa sü fìna àla bùca dol póz, pasàa sùra l'öor e scapaià a zómp.
Moral dela faola:
La vìta la tràadòs ògna sòort dè tèera....
'l secrèt par 'ndà fó dal póz l'è sgnìcala e üsala par fà 'n pàs èn sü inòlt e trà 'n zómp.
'N pö 'ndàfó dai póz pǜsé profónc' cal ghè sabes sà 'n sè arènt ca.
Besogna üsa la tèera cai tè trà adòs par pudìi 'ndàa inàaz.
Völ bée dè pǜ, sgnìca la tèera parché èn chèsta vìta beśògna vès 'na suluziù, mìga 'n probléma.
Laga ca'i véri aśegn i sìès i òtri.
Esclamaziù
Esclamazioni
Che il diavolo ti porti !
Che ti (stra) uccida !
Dio che ti maledica !
Che bruciassi !
Ammazzati in macchina !
Vai vai, buttati nell'Adda !
viene usato anche nel romanzo Il Maestro e Margherita
Rovedatti e Paganoni
Ol Gosto di Mariana en di al ma cuntàat sü 'n sto proverbi:
Rovedatti e Paganoni in tutto il mondo ce ne sono = róvédi e géet che paga ca, al ghè n’è 'nde tüt ol mond