dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Curiosità storiche
Raccota di curiosità storiche più salienti riguardanti Albosaggia a partire dal 1600 ai giorni nostri
1 - Formato PDF
Poèsia gnèca
Poesia arrabbiata
POÈSIA GNÈCA
A nugüu mai, ó sèmpri pensàat,
dèl màal al ghè varìs ‘nguràat!
Però quàn-ca sénti de ‘na quai mòrt disgraziada,
sémpri a ‘na brava persona l’ha ghè capitàda!
Sa üu l’è mòrt gióen dè ‘n quai malǜsc,
ü sa ‘l s’è sfracelàat par scapǜsc,
de sucüur l’éra èn brào bagài …
sa l’éra ‘n disgraziàat, sfurtùni mài!
Chèsta facènda l’évi mai digirìda,
fina la féde la m’éva sbiadìda;
però, ‘ncöo, ‘ntàat ca favi ‘na pasegiàda
‘n amìis la facènda i me l’à spiegàda:
“Chi bravi, debòt èn Paradìis i i-è öl ciamàa,
òl Diàol, i disgraziàac, al g’à ‘nterès a fai restàa”.
Ma ilùra, Ti Signóor, te da vìc pusé paziènsa,
ciapa ca prèsa, còn calma, prepara l’acogliènsa!
E ‘ntàat ca te pènset còma preparàch èn bèl gnìi
a chili bravi persóni ca, a truàt, i dòarà vignìi,
a chèla brùta géet còma òl Pùtin ü l’Hamàs,
su ‘ndèla źüca, burèlech gió èn bèl sàs!
E a l’Hamàs e al Pùtin, asasìi schifóos,
fàc ruà-gió sü ‘ndèl müus da mafióos,
‘na bèla sciòta de vaca, còlda e spiatàda:
… ca i s’è fàghes sipilìi da ‘na bèla grignàda!
strógiàs sǜ
v. rifl.
sporcarsi
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
La montagna delle stelle cadenti
èco 'na stòria 'nventàda, ambientada sǜ 'ndèna móntàgna de cuntadìi còi sóo animàai.
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
Sǜ 'ndèli spóndi grandiósi dol mùut Amàar, 'nghée ca l' ària la seva dè pèsc e i cràp li uspitaua lìchen argentàac', 'l nàseua 'na pìscena bàita cuntadìna.
Chiló 'l vìveua ol nòno Leo, 'n óm cò li màa rügóśi cóma la rǜsca dè 'n véc’ pèsc e la sùa tenǜda 'n pìscen mond dèla natüra 'nghée ca la vìta la pulsaua èn armunia.
Ol protagunista pǜsé ciacerù l'era 'l Berto, 'n véc’ bósc cò 'n sénso gùz dèl' batǜdi e 'na braüra da miga crèt 'ndèl truàa sèmpre i pàscoi pǜsé suculénc'. 'N dì, 'ntàat ca l'era 'ntènt a maià scià l' èrba trà i cràp là sentüut 'n früscio stràa.
L'era Mimì, 'na bólp rósa cò 'na gàla biànca sǜl còl ca' la córeua cò 'n' ària strimìda.
"Berto vén debòt, 'l fiǜm lè réet a süga!" - là sclamàat Mimì, ntàat ca'l sarnegàua - "ghè ca pǜ 'n fìl d' acqua par pudì bìif."
Berto, sebée pèrplès là ca esitàat e 'l ghà respundǜut: "preòcupet ca Mimì, ò vìst vargót dè stràa stanòc’, al ghè 'n véc’ póz smentegàat èn fónt àla vàl, sóo mì cóma sè pó ruà iló.
'Nsèma 'l bósc e la bólp i se mès èn màrcia. 'Ndèl pèrcórs ià 'ncuntràat òtri paeśàa dèla móntàgna:
- Ciara, 'na végia càora biànca dèla maśù ca' cò 'l sò bèśolàa 'ncagnìit la riciàmaua l'atensiù di òtri animàai;
- Marta, 'na pégora gióena e purósa ma dotada dè 'n'òregia ecèzionàal ca' la sènteua a dòs li vibraziù dol teré e li óos lóntàni di camósc;
- Grisù, 'l gàal dèla tenǜda ca' cò la sùa óos squilànt al desedàua tǜc’, al lüus dèla dómàa, ma ca' chèsta òlta lè rèstàat èn silènsi travaiàat par la mancànsa dè acqua.
Iè rüàac' al póz, 'n véc’ scérsc dè sàs cüerciàat dè mǜs~c’ ma l'era quaśi a sèch. Berto però, 'l se regordàat deli stòori ca' 'l nòno Leo 'l ghè cüntáva sǜ: "Sóta la preda pǜsé grànda, al ghè 'na stèla réet a dàgió", la mormoràat daparlüu, " 'na stèla ca' la ghà durmìit par sécoi."
Cò i sṍö źòcoi Berto là pruàat a spostàa la gròsa preda. Al ghe lè faua ca. Mimì sènsa ülil lè 'ndàc' apröof e cò 'n cólp balòs dè mǜus 'l ghà ruàat a fàla brǜscàa dè fianch e sót al se urìit 'n pìscen böc' da 'ndua là cuminciàat a bóifò 'n fiòt dè acqua frèsca cóma 'na sorgènt ca' la móntàgna la gheva tegnǜut piacàat par 'mbèlpóo.
L' acqua la scóreva a 'mpinìi 'l léc’ süc' dol torènt e a töià la sìit a tǜc’. Ol cuntadìi, curüut-iló al riciàm dè 'l Berto, là idüut la scéna con maravéia e piaśé. Là carèzàat, 'ntàat cal grignàua, 'l bósc, la bólp e la gióena pégora.
Da chèl dì la vìta sǜ 'ndèla móntàgna, deli stéli ca iè réet a dàgió, lè cambiàda.
I animàai, ünìc' da chèsta vèntüra, ià 'mparàat a vaidàs. Aa ol cuntadìi Leo, a vidìi 'l lègam trà i sṍö animàai e l' acqua, la capìit la 'nteligènsa di sṍö paeśàa.
E ògni òlta ca' 'na stèla la dàva gió, la ğéet dol lṍöch, la diśeva ca' l'era üna deli soréli dèla stèla réet a dàgió ca' la gheva slavàat 'l fiǜm.
'N scrìt da règordàa dè cóma l'armunia e la colaboraziù i pödés portàa acqua e speransa àa 'ndi lṍöch pǜsé amàr dèla tèera.
L’amór, la fàm e la tós iè trèi ròbi che li se fa cónós.
L’amore, la fame e la tosse sono tre cose che si fanno conoscere
Ciàri, fréschi e dulsi acqui ...
Chiare, fresche e dolci acque ...
Ciàri, fréschi e dulsi acqui ´ndua scór èn mèz ai sàs ol Lìiri, ilò réet al Fùrèn, èn chèla vàl de sùspìir 'ndùa la sira lè de cà ol sòlènch rót dal bèl sùu di zampógn Chamonì nümèr 5
Chiare, fresche e dolci acque dove scorre in mezzo ai sassi il Livrio, nei pressi del Forno, in quella valle di sospiri dove alla sera è di casa la solitudine rotta dal bel suono dei campanacci Chamonix numero 5.
AL FUREN
Tö mèt vés itè per 'na val 'ndua se sent 'l vèrs dèl'acqua ca la scór itè par i cràp e iló apröof se sènt li dasi dei pésc' ca li früscia sbüsadi da l'aria fina 'ntàat ca se sènt i zampògn e li bronzi deli vachi ca li pascóola e dèndòmàa idìi l'umbria ca la vengiò dala scima sbüsada dal sùul cal crès adasi....
e densìra dènaz al fuglàa col ciapèl dèla manèstra 'n màa sentàat sü 'ndèla bàaca a sintìi sciopètàa la legna dè larès ca la fiama e defò, 'mpóo ilà al sè fà sintìi a la sciguèta e magare a ol caorabèsóol...
Epó epó, quati róbi ghè sarìss amò da cuntàa sü, ma la sarès lunga...
Traduzione:
Vuoi mettere trovarsi in una valle dove si sente il rumore dell'acqua che scorre tra i sassi e lì vicino sentire i rami dei pini muoversi fruscinado spinti dall'aria di montagna intanto che si odono i campanacci delle mucche che stanno pascolando e al mattino poter osservare l'ombra che scende dalla cima spinta dal sole che sta crescendo piano piano...
e alla sera, davanti al focolare con la tazza dil legno in mano con la minestra, seduto sulla panca a sentire lo soppiettio della legna di larice che brucia e di fuori, poco lontano, si fa sentire la civetta e magari anche succiacapre...
E poi e poi, quante altre cose ci sarebbero ancora da raccontare, ma sartebbe lunga...
