dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Ol pastóor col bütéer
Ol pastóor col bütéer
´N pastóor ´ntàat-ca'l vegneva èn gió dai muuc' col ´l bütéer frésch, piegàat itè 'ndèli fói de lavazzi da pòrtàa al mercàat, 'l se quièta ilò 'ndèl capitèl deli Valmani. Dité l'è sistemàat ´na cröos con sü ´n bèl Signóor de légn e giò sotà ghera na casitina a lée de légn tüta ciüsa col böc' pa pudìi mèt giò 'n quai centésem par li oférti.
Mattarella in visita a Sondrio
MATTARELLA
MATTARELLA
Ol Prèsidènt l’è ruat ol 29 , en gioedì,
par ripartìi ol dì réet , dal dopomesdì ;
l’è ignüt en bòt en Valtelina, a truam,
parché propi a cà nosa al voleva saludam!
A tüc’ i stüdenc’ al gha dic’: vignin, vignin!
Da tüt’Italia ié ruac’: da Lampedusa fina a Livign;
ol Prèsidènt, con ‘na catèrba de acompagnadör,
l’ha ulüut inauguràa l’an scolastèch con tüc’ i onör!
A ghéra de l’Istruziù la sciöra Ministra,
ol sciör Prefèt a la sua sinistra,
ol Proveditör di Stdi , da pòch 'nsediada,
col Presidènt Maroni, a brazzèta tacada,
ol capo de la Pruvincia, coi asesör
ol Sindech de Sondri, Molteni, ol dotör,
e tüc’ chi di ötri paes de ‘sta Val onesta, 1)
con la fasa tricolör sül vistìit de la fèsta!
Tüc’ a Sondri, a-i ghéva apuntament,
pusé de mila, quasi en regiment!
Ma ol Matarèla, cà l’è ‘na smagia, 2)
l’è ‘ndac’ a stàa en Albosagia!!!
“ Hö alogiàat al Hotèl Campéi:
mai idüt Albergo e Paés iscé bei!”
Chisti li paroli cà en buca li ghè fiuriva,
quanda, coi grundulù ai öcc’, al partiva … 3)
“E se mai ghé's da tornàa,
en de ‘sto bèl post amó öli stàa!
Stèss Albergo, stées Paés!
… speri cà nügüu al se senti ofés” …
ih ih ih ih ih ih ihih
NOTE
1) Val onesta: la Valtellina
2) Smagia: mattacchione, burlone, scherzoso, birichino, “Gianburrasca”
3) Grundulù: lacrimoni
Albosaggia, 30 settembre 2016
Paolo Piani
burelèr
s.m.
tagliaboschi (persona che …) – MO
L'asen e 'l cuntadìi
L'asino e il contadino
l'aśen e'l cuntadìi
'N dì l' aśen dè ´n cuntadìi lè dàc' giò èn de'n póz.
L' animàl là piàigüut e la giolàat fò daliasci par ùri, ´ntàat ca ol cuntadìi 'l cercàva dè fàa vargót al reguàrt.
Àla fìi la decidüut ca l' aśen l'era tròp véc’ e ol póz l'era süc' da tàat tèep e 'l gheva già beśógn dè vès stupàat gió, ducà 'l valeva ca davéra la pèna de fà fadighi a tirà fó l' aśen dal póz.
Là ciamàat i sṍö visìi, tacàac' dè cà e ognantǜu, ciapàat scià 'na badìl, ià cuminciàat a tràgió tèera ´ndèl póz.
L' aśen, rendüut cǜnt dè chèl ca l'era réet a sucét, 'l se mès a caràgnàa e giolàa da fà pura.
Dòpo quai badìladi dè tèera, còla sòrpresa dè tǜc’, l'aśen 'l piantailò dè lamentàs.
'L cuntadìi là vardàat èn fónt al póz e le rèstàat de stüch a chèl ca là vist.
A ògna badìlada dè tèera l'aśen l’era réet a fàa vargót dè miga crét: 'l bàteva la tèera coi źòcoi e 'l fàva 'n pàs sùra la tèera.
E lóor giò sempre püsé tèera ma bèlebée debòt tǜc’ ià idüut con sòrpresa l'aśen a ruàa sü fìna àla bùca dol póz, pasàa sùra l'öor e scapaià a zómp.
Moral dela faola:
La vìta la tràadòs ògna sòort dè tèera....
'l secrèt par 'ndà fó dal póz l'è sgnìcala e üsala par fà 'n pàs èn sü inòlt e trà 'n zómp.
'N pö 'ndàfó dai póz pǜsé profónc' cal ghè sabes sà 'n sè arènt ca.
Besogna üsa la tèera cai tè trà adòs par pudìi 'ndàa inàaz.
Völ bée dè pǜ, sgnìca la tèera parché èn chèsta vìta beśògna vès 'na suluziù, mìga 'n probléma.
Laga ca'i véri aśegn i sìès i òtri.
La caòra e i ghislù
La capra e i mirtilli
A rèmà ghislù e fónch
sa ‘ndaua e remài miga noma per maiai ma par pùdi vèndei e ciapàa quatro sòldi.
I prüm i marüdaua a mètà de giügn chilo a Ca di Moi, àla Pendegia e pò sü a Taré,
Bosagia Végia, Sant’Antoni, ‘l Muntù e pò ité par tüta la vàl.
Sè partiua col gèrlo e gió imèz ‘mpéer de cavagnìi pò a ol tùlìi e magare la machinèta.
Ad aóst e a sètembri an ruaua fina ité àla Piana sóta ol Püblìi, ‘nvegneua ‘nfò magare a cò ‘na trèntena de chili.
Te tiravet fò otro che la giornada, l’era mèi ca’ndàa a laoràa sóta padrù.
Se remaua a li schitaröli, mani e ach li móri.
Stèsa ròba a coi fönch e la püsé famosa réet a fönch l’era l’Elvira sü ai Muscù.
L’Ansila Mòstàch la dìs che ‘na olta lèe, ol Nemesio el Piero ieua töt réet a la caora; iscé ‘ntàat ca lóor i remaua i ghislù la caora la sbrocaua pò scià vargót par ignì tisa.
Tö gió i ghislù còli màa e pò giò ‘ndèl tùlìi tacàat scià al curigìi e quanca l’era piée sèl svöidaua ‘ndèl cavagn pugiada da quai pàart sül piàa par miga travacai gió bàs.
Nùu ciapàac’ e tö gió ghislù e mai pü ‘mpensaua àla caora ma lée dopo ‘mplóo la truàat ol cavagn püsé chè mèz dol Piero e la ulüut sàgiai.
Quanca ‘nsè ‘ncurgiüut lée la n’eua fàc’ già ‘na scorpasciada.
‘Mpóo ‘nrabiàat e dispiasüut la pensàat de mètel al sücüur e là tacàat sü an ràm ol cavàgn in pìt a òlt e pò dapè a ‘mpinìi ol tùlìi da öidàa ‘ndèl cavàgn.
Nsoma chèla caora ormai la ghera ciapàat güst e là idüut ol cavàgn tacatsü e iscé sta olta la pensàat bée dè ‘ndrizàs ‘mpena sü li gambi de réet e con chili dè nàaz pugiali sura ol cavàgn.
Te pö ‘maginàs coma la pödeua finìi: ol cavàgn lè travacàat e i ghislù tüc’ gióbàs.
Par ol Piero el sò fradèl la disperaziù, ‘l ghè vigniua da caragnàa.
Uri e uri a laorà réet a ghislù e pò tüc’ trasàac’ par ‘na caurüscia al fà ca piasé.
Quanca s’vigniua èn gió, ruàac’ al Belvedere, péna sota li Fopi, ‘ntàat ca sposaua, ‘n cantàva: “La bella che va al fosso, appnea giunta al fosso, l’anel si ‘l ghè cascò….” o ach ‘na quai otra.
Ai mè sintiua fìna chilò a Ca di Péesc e ilóréet, ai me diseua: “Sa fauef bèl a cantàa”.
