dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Dùu pòorèc'
Dùu pòoréc'
'L gh'era na òlta, me regordi ca en che tèra, 'na fémna e n'om póorèc'.
I'era iscé póorèc', iscé en miśeria ca i gh'eva ca niént, ma pròpi negót negótento.
Pastór al Parlaméet
I PASTORI AL PARLAMENTO EUROPEO
I PASTÓR AL PARLAMÈET DE L’EUROPA
Setèmbre, ‘ndèm. L’è ura òl pòst da cambiàa,
adès en tèra dèl Belgio me da migràa:
ma àa de Ginèer, Feorèer, Màrs, April,
me rifà ‘sta matocada: gnàa da dil!
Stès mestéer a Mac’, Giugn, Lüi e Aóst,
ca quant ca l’è gió ol sùul, l’è fósch,
e àa de Otóri e Noèmbre l’è própi bèll
tornàa da Strasburgo, fina a Brüzzèl;
par miga parlàa dèl mìis che rèsta
ca già da par lüü, par metà l’è fèsta;
da laoràa, i trüa mai òl momènt,
i è sempri èn viac’, al Parlamènt!
Adès, trìi dì i-è già pasàac’, l’è ùra,
i-à da svegliàss dendomàa a bunùra,
par lagàa de Strasburgo la montagna
e ‘ndàa gió a Brüzzèl ca ‘l màar la bagna;
l’è ‘na gran discesa, ö Dio bèl,
cènt-trenta metri de dislivèl:
vintisèt dì, iló i arà da pasàa …
sensa bétoli a portada de màa!
Già i süa: parchè i-à réet la cà e ‘l téc’
quant ca i va dal paés nöf a chèl véc’:
montagni de valìis (cantines li vée ciamadi)
de formài, vìi e ducuménc’ ‘ncalcadi.
Prüma dè ‘nviàs, i à biüüt a sadéli
Sciató e Sciampàgn sóta li stéli,
iscé ca ‘l saór di früc’ de la tèra
al pòrtes penséer de pàas e miga de guèra.
E i va contéec’ par ‘sta campagna desèrta,
i pènsa tüc’ al bèl früt de la trasfèrta,
ca dói ólti al mìis la sgunfia ‘na paga,
ca già daparlée la slarga la braga!
Adèss i-è ruàac’ ‘ndè la strada principàal:
dè fiànch òl màar, còl so litoràal,
e tüc’ nùu pégori che ‘nghè bat li màa,
sensa idìi chèl ca ‘ndèl cù ‘nsé réet a ciapàa!
Ah, che bèl sa àa mi sarìs ‘nsèma lór,
e ‘nvéci dè vès l’àsen, fós òl pastór!
invòlt
s.m.
cantina – MO
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
La montagna delle stelle cadenti
èco 'na stòria 'nventàda, ambientada sǜ 'ndèna móntàgna de cuntadìi còi sóo animàai.
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
Sǜ 'ndèli spóndi grandiósi dol mùut Amàar, 'nghée ca l' ària la seva dè pèsc e i cràp li uspitaua lìchen argentàac', 'l nàseua 'na pìscena bàita cuntadìna.
Chiló 'l vìveua ol nòno Leo, 'n óm cò li màa rügóśi cóma la rǜsca dè 'n véc’ pèsc e la sùa tenǜda 'n pìscen mond dèla natüra 'nghée ca la vìta la pulsaua èn armunia.
Ol protagunista pǜsé ciacerù l'era 'l Berto, 'n véc’ bósc cò 'n sénso gùz dèl' batǜdi e 'na braüra da miga crèt 'ndèl truàa sèmpre i pàscoi pǜsé suculénc'. 'N dì, 'ntàat ca l'era 'ntènt a maià scià l' èrba trà i cràp là sentüut 'n früscio stràa.
L'era Mimì, 'na bólp rósa cò 'na gàla biànca sǜl còl ca' la córeua cò 'n' ària strimìda.
"Berto vén debòt, 'l fiǜm lè réet a süga!" - là sclamàat Mimì, ntàat ca'l sarnegàua - "ghè ca pǜ 'n fìl d' acqua par pudì bìif."
Berto, sebée pèrplès là ca esitàat e 'l ghà respundǜut: "preòcupet ca Mimì, ò vìst vargót dè stràa stanòc’, al ghè 'n véc’ póz smentegàat èn fónt àla vàl, sóo mì cóma sè pó ruà iló.
'Nsèma 'l bósc e la bólp i se mès èn màrcia. 'Ndèl pèrcórs ià 'ncuntràat òtri paeśàa dèla móntàgna:
- Ciara, 'na végia càora biànca dèla maśù ca' cò 'l sò bèśolàa 'ncagnìit la riciàmaua l'atensiù di òtri animàai;
- Marta, 'na pégora gióena e purósa ma dotada dè 'n'òregia ecèzionàal ca' la sènteua a dòs li vibraziù dol teré e li óos lóntàni di camósc;
- Grisù, 'l gàal dèla tenǜda ca' cò la sùa óos squilànt al desedàua tǜc’, al lüus dèla dómàa, ma ca' chèsta òlta lè rèstàat èn silènsi travaiàat par la mancànsa dè acqua.
Iè rüàac' al póz, 'n véc’ scérsc dè sàs cüerciàat dè mǜs~c’ ma l'era quaśi a sèch. Berto però, 'l se regordàat deli stòori ca' 'l nòno Leo 'l ghè cüntáva sǜ: "Sóta la preda pǜsé grànda, al ghè 'na stèla réet a dàgió", la mormoràat daparlüu, " 'na stèla ca' la ghà durmìit par sécoi."
Cò i sṍö źòcoi Berto là pruàat a spostàa la gròsa preda. Al ghe lè faua ca. Mimì sènsa ülil lè 'ndàc' apröof e cò 'n cólp balòs dè mǜus 'l ghà ruàat a fàla brǜscàa dè fianch e sót al se urìit 'n pìscen böc' da 'ndua là cuminciàat a bóifò 'n fiòt dè acqua frèsca cóma 'na sorgènt ca' la móntàgna la gheva tegnǜut piacàat par 'mbèlpóo.
L' acqua la scóreva a 'mpinìi 'l léc’ süc' dol torènt e a töià la sìit a tǜc’. Ol cuntadìi, curüut-iló al riciàm dè 'l Berto, là idüut la scéna con maravéia e piaśé. Là carèzàat, 'ntàat cal grignàua, 'l bósc, la bólp e la gióena pégora.
Da chèl dì la vìta sǜ 'ndèla móntàgna, deli stéli ca iè réet a dàgió, lè cambiàda.
I animàai, ünìc' da chèsta vèntüra, ià 'mparàat a vaidàs. Aa ol cuntadìi Leo, a vidìi 'l lègam trà i sṍö animàai e l' acqua, la capìit la 'nteligènsa di sṍö paeśàa.
E ògni òlta ca' 'na stèla la dàva gió, la ğéet dol lṍöch, la diśeva ca' l'era üna deli soréli dèla stèla réet a dàgió ca' la gheva slavàat 'l fiǜm.
'N scrìt da règordàa dè cóma l'armunia e la colaboraziù i pödés portàa acqua e speransa àa 'ndi lṍöch pǜsé amàr dèla tèera.
‘L prèvet, l’aocàt e ‘l dótór, l’è mei lagài falór.
Il prete, l’avvocato e il dottore, è meglio evitarli
Ciàri, fréschi e dulsi acqui ...
Chiare, fresche e dolci acque ...
Ciàri, fréschi e dulsi acqui ´ndua scór èn mèz ai sàs ol Lìiri, ilò réet al Fùrèn, èn chèla vàl de sùspìir 'ndùa la sira lè de cà ol sòlènch rót dal bèl sùu di zampógn Chamonì nümèr 5
Chiare, fresche e dolci acque dove scorre in mezzo ai sassi il Livrio, nei pressi del Forno, in quella valle di sospiri dove alla sera è di casa la solitudine rotta dal bel suono dei campanacci Chamonix numero 5.
AL FUREN
Tö mèt vés itè per 'na val 'ndua se sent 'l vèrs dèl'acqua ca la scór itè par i cràp e iló apröof se sènt li dasi dei pésc' ca li früscia sbüsadi da l'aria fina 'ntàat ca se sènt i zampògn e li bronzi deli vachi ca li pascóola e dèndòmàa idìi l'umbria ca la vengiò dala scima sbüsada dal sùul cal crès adasi....
e densìra dènaz al fuglàa col ciapèl dèla manèstra 'n màa sentàat sü 'ndèla bàaca a sintìi sciopètàa la legna dè larès ca la fiama e defò, 'mpóo ilà al sè fà sintìi a la sciguèta e magare a ol caorabèsóol...
Epó epó, quati róbi ghè sarìss amò da cuntàa sü, ma la sarès lunga...
Traduzione:
Vuoi mettere trovarsi in una valle dove si sente il rumore dell'acqua che scorre tra i sassi e lì vicino sentire i rami dei pini muoversi fruscinado spinti dall'aria di montagna intanto che si odono i campanacci delle mucche che stanno pascolando e al mattino poter osservare l'ombra che scende dalla cima spinta dal sole che sta crescendo piano piano...
e alla sera, davanti al focolare con la tazza dil legno in mano con la minestra, seduto sulla panca a sentire lo soppiettio della legna di larice che brucia e di fuori, poco lontano, si fa sentire la civetta e magari anche succiacapre...
E poi e poi, quante altre cose ci sarebbero ancora da raccontare, ma sartebbe lunga...
