dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Blügin
I blügin
Àa mi quànca ndàvi sǜ n'di mùuc' metevi sǜ i blügìn e 'l pödeva capitàa de fàch itè´n strèp pìscen , de sgarbài ´ntáat ca se laoràva.
Ma l'era ´n gròś dispiaśé par vìi rót li bràghi e sé pó atravèrs ´l strèp se idìva o ´l giönṍc’ o ´n tòchel de gàmba se pruàva vargógna a ´ncuntràa quai ğéet de pasàc'.
L'órs el tòr dèla Piana de Caiöl
L'orso e il toro della Piana di Caiolo
'N tòr l’à fàc' la rènga col órs, ca'l gheva 'n gràn stàzza,
parché al dava fastedi ai bes-ciàm dèla sùa razza,
al scorèntava vàchi, manzi, vedéi e ciunìi
sü ‘ndèli màlghi dèla Piàna, apröof al Püblìi.
E iscé, ‘na nòc' ca 'l ghéra la lüna tonda,
itè ‘ndèl bàrèch de müràca a forma rodonda,
'stì dùu bestiù, còli zàti giò bàs 'ndèla tèra,
i sé mès a fà sót par fafò a la guèra.
Quanca ‘l tòr, col sò crapù, l’à 'nviàat ià la sùa vendèta,
sü 'ndèli zàti l’órs al s’è 'ndrizzàat 'mpée par schivàa chèla saèta.
Però miga en prèsa abòt, par molàch ‘na zatàda
e iscé 'l s’è becàat ‘na treménda scorgnàda…
E giò 'ndèla tèera, sü ‘ndèli quatro zàti, stìnch l’è cródàat;
co'l tòr che “ùrca vàca” l’à mögiàat:
“stò diaólàsc, 'l me pàr da capìi,
l’è ‘na bèstiàscia de chili düri a murìi!”
Ilùra 'l tòr par finìfò la quistiù
l’è partìit de corsa a mò a saèta col sò crapù.
Ma ‘stà òlta l’órs, al s'è pü 'ndizzàat sü e giò bàs l'è rèstàat,
‘l tòr cùntra la müràca al la spatasciàat.
Stà storia al me l’à cuntàda el mè àaf caśèer,
'na sìra gèlta de ‘n mìis de ginèer.
Lüu al’èva scoltàda da ‘n vèc’ pastóor
ca ‘l ghèva la bàita sü en cöo ai Vitóor.
Adès, vargüu coli bràghi de fustàgn
al farà ol paragù coli rógni de ‘sti ültèm àgn
par scuprìi ca negòt de nöof al gh’è sü chèsta tèra:
la gèet la siguìta a rógnàa e a fàs la guèra.
E 'nscé trà chi ca i veisc e chi ca i pèert,
el s’è slungàat la fìla dei malcontèec',
propri coma la rènga trà 'l tòr e l’órs
ca chèstà storia di nòs vèc’ l’à öl fà cógnós.
Par fas conós da l'órs <-- clicca
link esterno - taglia sull'orso 1873/1887
salmì
s.m.
salmì, piatto a base di carne di selvaggina con vino e verdura
La Rusina e l'Orco
Rosina e l'Orco
LA RUSINA E L’ORCO
'Na scióra la völeva fà 'na tórta par i söo, ma la ghéva ca la padèla par fàla cṍös.
Ilùra là mandàat la fiṍla Rusina a fasla prèstàa da üu ilò apröf, 'n diaoleri d'èn omasciù ca i lè ciamava Orco, 'mbèlpóo sü de èta, ca'l ghéva tàac' atrezi e strümènc' par fàa tüc' i laóràa.
L'Orco al ghèla dàcia ontéra ma al ghà racomandàat dè ridagla 'nréet co'na fèta dè tórta sedenò al se sarìs 'nrabiàat.
La màma dèla Rusina dòpo vì cüśinàat la tórta la lagàat 'na fèta 'ndèla padèla e là dìc': <<Rusina, quanca te gharée òia ripòrtech la padèla al chèl omàsc ma stà atènta a mìga pèrt o fàs robàa chèl tòchèl dè tórta>>.
Ma la rèdèśa, 'ntàat ca la caminava réet al sentéer, al ghè ügüut fam e là maiàat 'l tòchèl de tórta sènsa rispètàa la promèsa fácia al omasciù e a chèla fácia àla màma.
Par mìga presentàs còla padèla ṍida, la rèmàat sü da gióbàs 'na bòiascia dè vàca e coli màa a'la fàcia scià a fórma dè triangól èn manéra ca'l parés propi 'na fèta dè tórta con sura 'l cicolàat.
Quànca l'Orco al se 'ncurgiüut dèla bidùnada, lè 'ndàc' sǜ tǜti li füri e la decìdüut dè fàghèla pagàa.
'Na sìira, ca'l pà e la màma dèla Rusina i'era 'ndac' ià de cà, 'ntàat ca la rèdesa la durmìva 'ndèl sò camirìi süzura, l'Orco là rót 'l védro dè 'na fanèstra e lè ndàc' ditè èn cà 'ndèla cüśìna.
Cola óos gòsa là desedàat la rèdèśa: "Rusina sóo sǜl prǜm scalìi, sóo réet a ruàa, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta?"
<Sóo ca stàcia mì ! Pà, màma sveglia ca lè scià chèl diaoleri d'èn omasciù>; la osaàat la s-citìna con tàata puura.
Ma l'omasciù li 'ndavasǜ amò: "Rusina sóo sǜl segónt scalìi, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta? sà te me cüntèt sü coma lè stàacia, te perdonaróo".
<La me dàcia gióbàs e ilà maiàda i cagnù>; là ghà dìc' la s-ciata.
"Rusina sóo sǜl tèrs scalìi, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta?"
<Al ma la robàda la bólp>.
L' Orco dapé al ghè dìs: "Rusina sóo sǜl quàrt scalìi, chìi ca la maiàat la mia fèta dè tórta? sà tè me'l dìset ca te maiaróo".
Ilùra la Rusina dòpo uìch dìc' taati báli la decìdüut dè confesàa: <Embée, l'ò maiàda mì, adès tò dìc' ol giùst, te preghi maièm ca>.
Ma l'Orco , ca l'era ruàat sünsóm àla scàala, al ghè dìs: "Sicóme gnàa tì te mantegnüut la promèsa, fóiscé a mi"; la brancàat la Rusina e al sè lè maiàda 'ndèn bucù.
Móràal dèla fàola (filógna): Sèmpri rispetàa i acòrdi e mài cǜntasǜ báli
La bèla e 'l fiṍl dol rè
La bella e il figlio del re
La bèla e 'l fiṍl dol rè
'L fiṍl dol rè 'l và a càscia, a càscia de camósc e li 'ncuntràat 'na pastóra a l'umbrìa dè 'n frasèn.
Ca fìi bèla pastóra al'umbrìa dol frasèn?
Mi fóo la cólsa 'ntàat ca vardi e cüri i mée agnéi.
Sé te sivèt pǜsé grandìna taresi portàat ià con mì.
Sebée mi sìès piscinina, otramèet l'amóor mi sò fàa.
'L le ciàpa par li sṍi màa biànchi e le tira èn sèla e le mena fìna èn Francia sènsa mài smontàa.
Quànca la bèla l'è stàcia èn Francia, la se mèsa a piàisc tàat sensa pü smèt.
Chée ca te ghée bèla ca òtro te fée ca, se miga chèl dè nóma caràgnà?
Te piàngèt ol pà e la màma o quàiüu dè cà òsa?
Mi caràgni 'l mè amóor dè prǜma ca óo bandunàat.
Sbiótèt e vén a léc’ con mì a pósàa.
Me sóo ligàda i vistic' tàat stréc' ca pödi ca sligàs; prèstém la òsa spada ca 'l curdù völi taiàa.
Quànca la bèla la ghà scià la spada 'ndèl sò cṍör la s'lé piantada.
