dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Li pózzi
Li pózzi
Ol pentimèet, cal me compàgna par vìi smentegàat par tròp tèep stì pòsc', 'l me 'mpidìs dè partecipàa ali funsiù dèla domènega ca se cunsüma èn löoch quànca li bàiti, mèsi apòst cóma sa'l födés 'n preśépi, li se 'mpinìs dè vìta.
Scünti i mée eróor 'ndèl confesiónàal dè màma natüra; a l'umbrìa deli piànti dè colèr.
'L nisciolèer l'è l' tósch ca se trua èn móntàgna ca'l soporta ca òtri sòta de l'ùu; negǜna òtra pianta la ghè tée a stach aprṍof.
Sóta li sṍi bròchi lè dificèl truàa 'na vegetaziù ca la vée sü forta.
Cara mama
Cara mamma
Cara mama
Cara mama te canti stasira li paroli ca t'óo forsi mai dìc';
l'era 'n pèzz ca ölevi 'nventàla 'na cansù facia aposta par ti.
Òo cantàat par tüc', tati stori de s-cèti, de pastóor e barbù,
'l me mancava la cansù par la mama, adèss la canti e ti scólta èn paradìis.
Paròli ca t'óo mai dìc' te li disi adèss
e ciama a 'l pà, ciàpel par màa,
sentéf èn den cantù del paradìis
dai, scóltìi la cansù ch'óo fàc' par tì.
Se fòrsi t'óo fàc' piansc dal dispiesé
Te mandi cènt basìi par fàm perdunàa
e te süghi tüti li lagrimi in facia con d'òtri basìi e carezi
pò te strengi compàgn dè'na òlta quanca favi tròp tardi la noc'.
Chissà mai ca 'n bèl dì sü par aria mi e ti co'l pà 'n pödarà
'ndà a spàs sü 'ndena niola ròośa e 'nsomiàs 'ndèl ciél piee de steli.
Vöresi vignìt amò sü scòs par scoltà dèli béli stòri e durmìi
e pò 'nsomiàs dèla fata türchina ca par mi l'era bèla mè ti.
Paròli ca t'óo mai dìc' te li disi adès
par fat capì el bée ca t'óo ulüut.
Se pò certi olti te mè sèntet ca,
me tachi a 'n ragio de Luna e vègni sü mì.
Dai, cara mama, sü brontóola 'n póo
Par dimm ca sóo patìit,
parchè fumi tròp,
vörési sentìt ca te óset,
te borbòtet parché mi stò èn gìr
e parché foo tròp tardi la sira,
ma te taset, te diset pù nient.
Chisà mai ca 'n bèl dì sü par aria mì e tì co'l pà 'n pödarà
'ndà a spàs sü 'ndena niola ròośa e 'nsomiàs 'ndèl ciél piee de steli.
Musica di Claudio Merli
https://www.youtube.com/watch?v=6E-295o2Vhs
pescadù
s.m.
pescatore
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
La montagna delle stelle cadenti
èco 'na stòria 'nventàda, ambientada sǜ 'ndèna móntàgna de cuntadìi còi sóo animàai.
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
Sǜ 'ndèli spóndi grandiósi dol mùut Amàar, 'nghée ca l' ària la seva dè pèsc e i cràp li uspitaua lìchen argentàac', 'l nàseua 'na pìscena bàita cuntadìna.
Chiló 'l vìveua ol nòno Leo, 'n óm cò li màa rügóśi cóma la rǜsca dè 'n véc’ pèsc e la sùa tenǜda 'n pìscen mond dèla natüra 'nghée ca la vìta la pulsaua èn armunia.
Ol protagunista pǜsé ciacerù l'era 'l Berto, 'n véc’ bósc cò 'n sénso gùz dèl' batǜdi e 'na braüra da miga crèt 'ndèl truàa sèmpre i pàscoi pǜsé suculénc'. 'N dì, 'ntàat ca l'era 'ntènt a maià scià l' èrba trà i cràp là sentüut 'n früscio stràa.
L'era Mimì, 'na bólp rósa cò 'na gàla biànca sǜl còl ca' la córeua cò 'n' ària strimìda.
"Berto vén debòt, 'l fiǜm lè réet a süga!" - là sclamàat Mimì, ntàat ca'l sarnegàua - "ghè ca pǜ 'n fìl d' acqua par pudì bìif."
Berto, sebée pèrplès là ca esitàat e 'l ghà respundǜut: "preòcupet ca Mimì, ò vìst vargót dè stràa stanòc’, al ghè 'n véc’ póz smentegàat èn fónt àla vàl, sóo mì cóma sè pó ruà iló.
'Nsèma 'l bósc e la bólp i se mès èn màrcia. 'Ndèl pèrcórs ià 'ncuntràat òtri paeśàa dèla móntàgna:
- Ciara, 'na végia càora biànca dèla maśù ca' cò 'l sò bèśolàa 'ncagnìit la riciàmaua l'atensiù di òtri animàai;
- Marta, 'na pégora gióena e purósa ma dotada dè 'n'òregia ecèzionàal ca' la sènteua a dòs li vibraziù dol teré e li óos lóntàni di camósc;
- Grisù, 'l gàal dèla tenǜda ca' cò la sùa óos squilànt al desedàua tǜc’, al lüus dèla dómàa, ma ca' chèsta òlta lè rèstàat èn silènsi travaiàat par la mancànsa dè acqua.
Iè rüàac' al póz, 'n véc’ scérsc dè sàs cüerciàat dè mǜs~c’ ma l'era quaśi a sèch. Berto però, 'l se regordàat deli stòori ca' 'l nòno Leo 'l ghè cüntáva sǜ: "Sóta la preda pǜsé grànda, al ghè 'na stèla réet a dàgió", la mormoràat daparlüu, " 'na stèla ca' la ghà durmìit par sécoi."
Cò i sṍö źòcoi Berto là pruàat a spostàa la gròsa preda. Al ghe lè faua ca. Mimì sènsa ülil lè 'ndàc' apröof e cò 'n cólp balòs dè mǜus 'l ghà ruàat a fàla brǜscàa dè fianch e sót al se urìit 'n pìscen böc' da 'ndua là cuminciàat a bóifò 'n fiòt dè acqua frèsca cóma 'na sorgènt ca' la móntàgna la gheva tegnǜut piacàat par 'mbèlpóo.
L' acqua la scóreva a 'mpinìi 'l léc’ süc' dol torènt e a töià la sìit a tǜc’. Ol cuntadìi, curüut-iló al riciàm dè 'l Berto, là idüut la scéna con maravéia e piaśé. Là carèzàat, 'ntàat cal grignàua, 'l bósc, la bólp e la gióena pégora.
Da chèl dì la vìta sǜ 'ndèla móntàgna, deli stéli ca iè réet a dàgió, lè cambiàda.
I animàai, ünìc' da chèsta vèntüra, ià 'mparàat a vaidàs. Aa ol cuntadìi Leo, a vidìi 'l lègam trà i sṍö animàai e l' acqua, la capìit la 'nteligènsa di sṍö paeśàa.
E ògni òlta ca' 'na stèla la dàva gió, la ğéet dol lṍöch, la diśeva ca' l'era üna deli soréli dèla stèla réet a dàgió ca' la gheva slavàat 'l fiǜm.
'N scrìt da règordàa dè cóma l'armunia e la colaboraziù i pödés portàa acqua e speransa àa 'ndi lṍöch pǜsé amàr dèla tèera.
Li femni i ne sa üna ...
Le donne ne sanno una ...
L'è pròpi véra ca li fémni i ne sàüna pǜsé dol diàol?
'L ghera 'na òlta al Bośàgia 'na faméa bèlebée pòorèta.
L'ǜnega róba ca i ghéva l'era i táac' rèdès, a sa con táata miseria, ai iè creseva bùu e sáa.
'L pà e al màma i'era 'nsürìic' e bèlebée travaiáac parché ai gheva ca gnáa 'na palànca e i seva ca cóma sfamáa i lóor fiöi.
'N dì al se presentáat iló da lóor, al àto, ǜü ca'i conóseva ca e 'l ghà fàc' chèsta òfèrta:
"Sé me dìi ǜü di vòs rèdès mi ve daróo taati monédi d'òor e ve faróo diventáa scióor. Sà 'l va bée la mia òfèrta, ol scambi mel fà dòmáa.
Dìci stì paròli, ol fòrèst lè sparìit.
'L pà e la màma iè rèstáac' destürbáac'; i gheva táat beśógn dè sòldi ma i'era bèlebée afeziunáac' ai lóor rèdès e i 'ntèndeva ca rinunciáa gnác a ǜu dei lóor fiòi.
Pòoch dòpo l'è ruáat la nòna, 'na végia sǜ co i àgn ma 'mbèlpóo 'ntevedǜda.
Ai dìi'i ilò iscé streòlc', la se fà cüntàsü chèl ca lè capitáat.
Sǜbet la capìit ca ol fòrèst mai vìst, òtro 'l pödeva ca vés chè ol diàol.
La nòna ià tranquilizáac' e la ghà dìc' ca, lée stèsa, ol dìréet la gharìs truáat la giǜsta suluziù.
'L dì dòpo puntüáal, cóma coma ieva patüìit, 'l rùa ol diàol.
La nòna sücǜra dol fàtsò, là ghà fàc' al diàol stà òfèrta:
"Te daróo 'l rèdès nóma a pato sa tì te sée bùu de fàa ignìi biànca stà làna nìgra".
Sǜbet ol diàol 'l se mès a laóràch réet par 'mbèlpóo, là tentáat èn mìla manéri e con mìla ròp, ma niént da fáa. Tǜt lè stac' inǜtel.
Bindìna, delüus, al se mès la cùa trà li gàmbi e prǜma dè sparìi la dìc':
"L'è pròpi véra ca li fémni i ne sà üna pǜsé dol diàol".
